Της Φυλακής τα Σίδερα

Πώς τα βάζεις με έναν άψυχο, αυτοματοποιημένο "τιμωρό";

Δεύτερη συνεχόμενη φορά που το προφίλ μου "περιορίζεται" για (άλλες) 24 ώρες από το FB, ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΧΩ ΚΑΝΕΙ ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΑ ΤΙΠΟΤΑ. Έχει ξανασυμβεί αρκετές φορές, και πάλι χωρίς να φταίξω στο παραμικρό. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ να γίνεται όλη την ώρα αυτή η δουλειά. Οι περίφημοι "όροι της κοινότητάς" τους που υποτίθεται ότι "παραβιάζω" πρέπει να είναι εντελώς σουρεαλιστικοί, αφού τιμωρείται όποιος δεν κάνει τίποτα. Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, θα αναγκαστώ να κλείσω το λογαριασμό μου. Αρνούμαι να αποφασίζει ένας "ό,τι του φανεί" αλγόριθμος για το αν δικαιούμαι να υπάρξω και να εκφραστώ ή όχι.

Σύμφωνοι, το FB είναι ιδιωτική εταιρεία και εφόσον εμείς επιλέξαμε να επωφεληθούμε από τις υπηρεσίες της, υποχρεωτικά δεσμευόμαστε και από τους κανόνες της. Ως εδώ, μια χαρά. Το θέμα όμως είναι ότι βρίσκεσαι αίφνης "τιμωρημένος" χωρίς ούτε κατά διάνοιαν να έχεις αναρτήσει το παραμικρό που θα "παραβίαζε" οτιδήποτε. Ποια από τις δημοσιεύσεις μου στο FB θα μπορούσε να είναι έστω και υποκειμενικά προσβλητική για άλλον χρήστη; Στην επικοινωνία μου, δημόσια και ιδιωτική, ουδέποτε υπήρξα λιγότερο από κοσμιότατη. Ποτέ δεν ενόχλησα, ποτέ δεν έγινα φορτική, ποτέ δεν κοίταξα να επωφεληθώ με οποιονδήποτε τρόπο από τίποτα και κανέναν.

Προφανώς για κάποιο λόγο που είναι αδύνατον να τον φανταστώ, το αυτόματο "φίλτρο-παιδονόμος" του ιστοτόπου με έβαλε στο μάτι, και φυσικά όχι επειδή έχει κάτι προσωπικό εναντίον μου. Τα φίλτρα αυτού του είδους - όχι μόνο στο FB - δεν έχουν νοημοσύνη με την έννοια της ανθρώπινης, η οποία είναι ικανή για εκλογίκευση και κριτική σκέψη. Είναι προγραμματισμένα να λειτουργούν με πολύ συγκεκριμένο τρόπο. Η διαδικασία είναι απολύτως αυτοματοποιημένη, δεν εμπλέκεται άνθρωπος σ' αυτήν. Γι' αυτό και κανείς δεν πρόκειται να σου ζητήσει συγνώμη για τυχόν άδικη στοχοποίησή σου (ΑΝ αναγνωριστεί το λάθος), ούτε βέβαια αθωώνεσαι. Ό,τι αυτά τα φίλτρα καταγράψουν μια φορά ως "παράβαση", δεν διαγράφεται. Μένει στη μνήμη τους διότι έτσι "μαθαίνουν" να συμπεριφέρονται και αναλόγως να επεμβαίνουν, αφαιρώντας σου πόντους "καλής συμπεριφοράς" (ή προσθέτοντάς σου πόντους "ποινής") που σε πρώτη ευκαιρία θα χρησιμοποιηθούν εναντίον σου.

Η τεχνολογία αυτή είναι κατά βάση ίδια ή παρόμοια μ' εκείνη που χρησιμοποιούν π.χ. τα αντιβιοτικά ή τα τείχη προστασίας για υπολογιστές (heuristics), η οποία είναι μεν αποτελεσματική, ενέχει όμως μεγάλο κίνδυνο για false alarms, δηλαδή "συναγερμούς" χωρίς λόγο.

Εννοείται ότι δεν φιλοδοξώ να "φοβερίσω" το FB με κλείσιμο του λογαριασμού μου - δεν είμαι τόσο αφελής - ΑΛΛΑ οι πλατφόρμες όπως αυτό εξαρτώνται από τους χρήστες τους, τόσο οικονομικά όσο και για την ίδια τους την ύπαρξη. Από το λογαριασμό του καθενός μας, τις υποσελίδες που επισκεπτόμαστε, τα clicks που κάνουμε σε χορηγούμενους συνδέσμους, τις αναδημοσιεύσεις από σελίδες και ομάδες, βγαίνουν αρκετά σεβαστά ποσά χάρη στις διαφημίσεις. Στην πραγματικότητα, ακόμα και όταν κλείνουμε τους λογαριασμούς μας, δεν έχουν όντως κλείσει - απλώς παύουμε να έχουμε εμείς πρόσβαση. Τα δεδομένα μας μένουν στη διάθεση του FB, έστω για ορισμένο διάστημα, ώστε να εξακολουθεί να τα εκμεταλλεύεται για δημογραφικά στατιστικά και στόχευση των διαφημίσεων που προβάλλει.

Αν και τυχαίνει να διαθέτω προσωπικά sites όπως και ιστολόγια (οι διευθύνσεις όλων τους είναι διαθέσιμες στο μενού αριστερά) σχεδόν από... καταβολής διαδικτύου (από τις απείρως "αγνότερες" ηρωικές του εποχές - κάτι ανάλογο με το FB ήταν τότε το MySpace, το οποίο για κάμποσα χρόνια μεσουράνησε και σήμερα δεν το ξέρει κανείς), πρέπει να ομολογήσω (με μισή καρδιά) ότι η λειτουργικότητα του FB είναι εντελώς διαφορετική: η αμεσότητα της επικοινωνίας και της μετάδοσης των πληροφοριών που προσφέρει, δεν συγκρίνεται με σχεδόν κανενός άλλου μέσου.

Το ζήτημα ωστόσο εξακολουθεί να είναι το ότι κανείς δεν έχει την παραμικρή υποχρέωση να ανέχεται την επανειλημμένη "ενοχοποίησή" του ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΦΤΑΙΕΙ.

Ας όψεται η νεο-πουριτανική λογοκρισία της σύγχρονης "πολιτικά ορθής" κουλτούρας, που "κόβει" μέχρι και διάσημα έργα τέχνης για να μην προσβληθούν τα "χρηστά ήθη" δεν ξέρω τίνος. Στη (σχετικά) νεότερη πλατφόρμα καλλιτεχνικών, ως επί το πλείστον, ιστολογίων Tumblr, η οποία αποφάσισε ξαφνικά να μπλοκάρει το "περιεχόμενο για ενήλικες" που ως τότε επιτρεπόταν δίχως να πειράζει κανέναν, έγινε το σώσε με το αυτόματο "φίλτρο" τους. Το τι αθώα φωτογραφία ή ζωγραφιά "κόπηκε" ως άσεμνη, δεν λέγεται. Μαξιλάρια, γατιά, ρούχα σε κρεμάστρες, λούτρινα παιχνίδια. Την ίδια στιγμή, γέμισε ο τόπος ψεύτικους λογαριασμούς που προωθούσαν "ειδικές" υπηρεσίες, ενώ πριν την "επιβολή της τάξης" δεν συνέβαινε τέτοιο πράγμα.

Δυστυχώς, όταν αναλαμβάνουν την "αστυνόμευσή" μας οι αλγόριθμοι και τα ρομπότ και ορισμένα άτομα εκμεταλλεύονται την κατάσταση με κακόβουλους σκοπούς, δεν βγαίνει - ούτε είναι δυνατόν να βγει - άκρη.