Bowie-Manson: 1-0

Αγαπητό ΠΟΠ & ΡΟΚ,

Με ενδιαφέρον διάβασα το γράμμα του φίλου Στάθη Σόλου στο τεύχος Νοεμβρίου '98 του περιοδικού, όπου παραλληλίζει κατά κάποιον τρόπο το "φαινόμενο" Marilyn Manson με τον David Bowie. Οι παρατηρήσεις του είναι όντως εύστοχες και ως ένα σημείο θα συμφωνήσω μαζί του - πριν όμως από οτιδήποτε άλλο θέλω να διευκρινίσω ότι δεν είμαι ούτε φανατική θαυμάστρια του Bowie, τον οποίο βέβαια εκτιμώ ως καλλιτέχνη που έφερε "καινά δαιμόνια" στο χώρο της σύγχρονης μουσικής, ούτε και ορκισμένη εχθρός του (;) Manson, με τον οποίο θα απαξιούσα να ασχοληθώ αν η τελευταία δισκογραφική παραγωγή του συγκροτήματός του δεν έδινε ορισμένα υποφερτά, ίσως, δείγματα γραφής. Οι ακόλουθες επομένως επισημάνσεις πρέπει να εκληφθούν ως απλές διαπιστώσεις, οι οποίες γεννήθηκαν ενώ παρακολουθούσα στην τηλεόραση το πρόσφατο (και επίμαχο) βίντεο των M. M.

Tadzo (1998)

Η Οδύσσεια ενός ξεριζωμένου

Γραφή ζωντανή και γλαφυρή, πειστική ανασύσταση της εποχής (15ος μ.Χ. αιώνας) και μια πολύ επιτυχημένη ανάμειξη ιστορικών και φανταστικών γεγονότων και προσώπων είναι τα κυριότερα χαρακτηριστικά του πρώτου αυτού βιβλίου της Γαλλίδας ζωγράφου Sabine Robert, το οποίο όμως μαρτυρεί μια αξιοσημείωτη ευχέρεια στο γράψιμο και μια ικανότητα στο "στήσιμο" καταστάσεων που κάνει το μυθιστόρημα να διαβάζεται ευχάριστα, χωρίς "κοιλιές".

Είναι η ιστορία ενός νεαρού ευγενούς από τη Φλωρεντία, ο οποίος μέσα από αμέτρητες περιπέτειες καταφέρνει να βρει το νόημα της ζωής και να κατακτήσει τη γυναίκα που αγαπά. Διωγμένος από τη Βενετία εξαιτίας της άρνησής του να υποταχθεί στις ανήθικες προθέσεις του προστάτη του, καρδινάλιου Rafieri, αποκηρυγμένος από την οικογένειά του και ανεπιθύμητος στην Ιταλία, δραπετεύει μαζί με το μικρό ακόλουθό του, αλλά το πλοίο τους ναυαγεί και ο ίδιος βρίσκεται σκλάβος σ' ένα βασίλειο της Ανατολής, για να γίνει στη συνέχεια ευνοούμενος και έμπιστος ενός πρίγκιπα, ο οποίος όμως τον υποπτεύεται για προδοσία και τον παραδίδει ξανά στους Ιταλούς. Από κει πηγαίνει στην Κύπρο όπου νυμφεύεται μια όμορφη μιγάδα και ξαναγυρίζει στην Ανατολή για ν' αποδείξει στον πρίγκιπα Alem την αφοσίωση και την αθωότητά του, αποκαθιστώντας τις σχέσεις του μαζί του.

Το Θεώρημα του Παπαγάλου (1998)

Μαθηματικά για μικρούς & μεγάλους

Με τον προκλητικό για την περιέργεια τίτλο Το Θεώρημα του Παπαγάλου, το δεύτερο βιβλίο του Γαλλοαλγερινού πρώην αρθρογράφου της Liberation και πανεπιστημιακού Denis Guedj δεν αποτελεί παρά μια προσπάθεια προσέγγισης της επιστήμης των μαθηματικών με τρόπο τόσο απομυθοποιητικό όσο και γοητευτικό για τα παιδιά και τους νέους, έτσι ώστε να αμβλυνθεί το δέος που νιώθουν πολλοί (μεταξύ των οποίων και η ταπεινότης μου) μπροστά στον κυκεώνα των δυσνόητων, συχνά μάλιστα και ακατανόητων μαθηματικών τύπων, εξισώσεων και διαγραμμάτων.

Με αφορμή τη... σύλληψη ενός παπαγάλου, την επεισοδιακή επανασύνδεση, ύστερα από μισό αιώνα, δυο παλιών φίλων και ένα μυστηριώδες στοίχημα, ο Max και η Perette ανακαλύπτουν τη συναρπαστική ιστορία και τις θεμελιώδεις αρχές μιας επιστήμης που αποτελεί τη βάση για όλες τις υπόλοιπες, όπως επίσης και για τις τέχνες. Ο συγγραφέας κοσμεί και επαυξάνει την αφήγησή του παραθέτοντας σχήματα, διαγράμματα και παραστάσεις που οπωσδήποτε διευκολύνουν την κατανόηση, ενώ συγχρόνως είναι ελκυστικά για τους νεαρούς αναγνώστες. Γίνεται εκτενής και διαφωτιστική αναφορά στους μεγάλους μαθηματικούς όλων των εποχών, χωρίς να αμελείται και η σχέση της μαθηματικής επιστήμης με τα ιστορικά γεγονότα και τις φιλοσοφικές θεωρίες που καθόρισαν τα δεδομένα της σύγχρονης σκέψης και του πολιτισμού.

Cinq Photos de Ma Femme (1998)

Η λατρευτική τελετουργία της μνήμης

Το τρίτο μόλις βιβλίο της νεαρής Γαλλίδας συγγραφέα και ηθοποιού Agnes Desarthe (απ' ό,τι είδα στο βιογραφικό της, το δεύτερο πόνημά της, Un Secret Sans Importance, έχει κιόλας βραβευτεί) ήταν μια ευχάριστη έκπληξη, καθώς ο μυθιστορηματικός ιστός υφαίνεται με βάση ένα εύρημα πρωτότυπο και ευφάνταστο: την ιδέα ενός ηλικιωμένου χήρου, του Max, να αναθέσει σε πέντε καλλιτέχνες τη φιλοτέχνηση μιας προσωπογραφίας της νεκρής γυναίκας του από ισάριθμες φωτογραφίες της, αντί για μνημόσυνο.

Καθώς ο Max, που το πραγματικό του όνομα είναι... Μαθουσάλας, γνωρίζεται με καθέναν από τους επίδοξους ζωγράφους - μια καταχρεωμένη νοικοκυρά που αναλαμβάνει παρόμοιες εργασίες προκειμένου να ζήσει τα παιδιά της, έναν Ιρλανδό καλλιτέχνη περιωπής που η σύζυγός του έχει παραμορφωθεί στο πρόσωπο από έγκαυμα, δυο φοιτητές της Σχολής Καλών Τεχνών που ζουν μαζί χωρίς να είναι ζευγάρι και μια γοητευτική γηραιά κυρία - ταυτόχρονα πραγματοποιεί κι ένα ταξίδι μέσα στο χρόνο, ξαναζώντας προσωπικές και οικογενειακές του στιγμές όπου κυριαρχεί η όμορφη παρουσία και η κυκλοθυμική προσωπικότητα της Telma.

Bohemes (1998)

Μια ανθολογία από αναθηματικές βινιέτες

Το βιβλίο αυτό, δεύτερο στη σειρά λογοτεχνικό πόνημα του Dan Franck, αποτελεί ένα κάπως ιδιότυπο ανάγνωσμα, καθώς δεν μπορεί ακριβώς να χαρακτηριστεί μυθιστόρημα, ίσως ούτε καν αφήγημα. Αναφέρεται σε ορισμένα περιστατικά από τη ζωή γνωστών προσωπικοτήτων που μεσουράνησαν στην καλλιτεχνική και πνευματική ζωή του Παρισιού την περίοδο του Μεσοπολέμου - και συγκεκριμένα ανθώπων που το έργο τους όσο και η στάση ζωής τους υπήρξε ασύμβατη με τα λεγόμενα "χρηστά ήθη" και σε ορισμένες περιπτώσεις τους κόστισε την ευημερία, την υγεία τους, ακόμα και τη ζωή τους.

Ζωγράφοι όπως ο Soutine, ο Modigliani, ο Picasso, ο Fujita, ποιητές σαν τον Max Jacob, τον Guillaume Apollinaire, τον Jean Cocteau, τον Andre Breton και όλη την ομάδα των υπερρεαλιστών, ο πρωτοπόρος φωτογράφος Man Ray, μοντέλα όπως η Fernande Olivier και η Kiki de Montparnasse και άλλες πολλές προσωπικότητες των γραμμάτων και της τέχνης αλλά και της κοσμικής ζωής είναι μερικά μόνο από τα ονόματα που παρελαύνουν κάτω από τον ενδεικτικό τίτλο Bohemes, δηλαδή, στην κυριολεξία, Τσιγγάνοι, περιπλανώμενοι, απάτριδες (ο χαρακτηρισμός αυτός αποδίδεται σε αρκετούς από τους προαναφερθέντες).

The Riddle of St. Leonard's (1997)

Ένας "αστυνομικός" γρίφος του Μεσαίωνα

Το μυθιστόρημα αυτό αναφέρεται στην Αγγλία του 14ου αιώνα, οπότε μια φοβερή επιδημία πανώλους αποδεκάτισε τον πληθυσμό καταφέρνοντας ένα τεράστιο πλήγμα στη χώρα. Στην κλινική του Αγίου Λεονάρδου, ίδρυμα πρωτοποριακό για μια εποχή όπου οι πάσχοντες από μεταδοτικές ασθένειες απομονώνονταν και πέθαιναν αβοήθητοι, μια σειρά από μυστηριώδεις θανάτους και η πρόσληψη μιας πρώην πόρνης ως νοσοκόμας απειλούν την υπόληψη και την καριέρα του Sir Richard Ravenser, διευθυντή της κλινικής.

Προκειμένου να αντιμετωπίσει το επερχόμενο σκάνδαλο, εκείνος ζητά τη βοήθεια του Owen Archer, ο οποίος έχει διασυνδέσεις με τον Αρχιεπίσκοπο του Γιορκ και αναλαμβάνει να λύσει το αίνιγμα των θανάτων. Όμως η υπόθεση αντί να διαλευκανθεί περιπλέκεται ακόμα περισσότερο, ενώ συγχρόνως η επιδημία εξαπλώνεται και οι απαιτήσεις για ιατρική βοήθεια και φάρμακα γίνονται όλο και πιο πιεστικές...

Στα ίχνη του Umberto Eco, το βιβλίο αυτό, πέμπτο μιας σειράς μυθιστορημάτων της Candace Robb με τον ίδιο πρωταγωνιστή και παρόμοια θεματολογία, παίρνει ως αφορμή ένα ιστορικό γεγονός και την εποχή του για να διαμορφώσει τον καμβά πάνω στον οποίο θα κινηθεί η πλοκή του αστυνομικού μυστηρίου, χωρίς όμως να επεκτείνεται σε φιλοσοφικές ή άλλες αναλύσεις - και αυτή κατά τη γνώμη μου είναι η κυριότερη αδυναμία του, αν μπορεί να του καταλογιστεί κάποια αδυναμία (με άξονα πάντοτε το ενδιαφέρον που θα μπορούσε να έχει για το ελληνικό αναγνωστικό κοινό).

Le Cousin (1997)

Ηθογραφική φαρσοκωμωδία παρεξηγήσεων

Πρόκειται για μια εύθυμη ιστορία παρεξηγήσεων διά χειρός Alain Schifres, με πολλά φαρσικά στοιχεία. Η συνωνυμία μεταξύ δυο φίλων γίνεται αιτία για μια σειρά εξωφρενικών καταστάσεων, με πρωταγωνιστές τους Ρώσους συγγενείς του ενός που καταφθάνουν στη γαλλική επαρχία ταυτόχρονα με τη δυσοίωνη "αυτόματη ανάφλεξη" μιας αγελάδας. Τον περίφημο Ρώσο εξάδελφο με τη συνοδεία του, την πληθωρική, πανέμορφη Lydia Ivanovna και το "σκοτεινό τύπο" κ. Rabruski, υποδέχεται, αντί για τον πραγματικό τους συγγενή, ο συνονόματος εκείνου νεαρός δημοσιογράφος, ο οποίος τους φιλοξενεί "προσωρινά" στο εργένικο σπίτι του, με ολέθρια αποτελέσματα. O διαχυτικός και ογκώδης Leonid Zaneski "υιοθετεί" με το ζόρι ως εξάδελφό του τον Niki Perte που τον φιλοξενεί και απαρνιέται τον πραγματικό του εξάδελφο, τον Niko Zaneski, ο οποίος και αμέλησε τα οικογενειακά του καθήκοντα για τα μαύρα μάτια της αγαπημένης του. Η έλξη που νιώθει ο Niki για τη Lydia Ivanovna περιπλέκει ακόμα περισσότερο τα πράγματα...

Καλογραμμένο, χυμώδες μυθιστόρημα με γλαφυρή και χειμαρρώδη γλώσσα, η οποία ενδεχομένως να παρουσιάζει μεταφραστικές δυσχέρειες λόγω της μεγάλης λεξιλογικής και εκφραστικής ευελιξίας του συγγραφέα.