Πανδαιμόνιο (2000)

Το όραμα και η αγωνία της ποιητικής έκφρασης

Ριζοσπαστικά μοντέρνα προσέγγιση της φλογερής φιλίας ανάμεσα σε δυο "ιερά τέρατα" των ευρωπαϊκών γραμμάτων και πρωτεργάτες του ρομαντικού κινήματος, τους Άγγλους ποιητές Samuel Taylor Coleridge και William Wordsworth, η οποία έληξε άδοξα μαζί με τη συνεργασία τους μόλις ο δεύτερος άρχισε να εποφθαλμιά το Βασιλικό Βραβείο Ποίησης. Ο κατά δική του ομολογία ένθερμος θαυμαστής του Coleridge, σκηνοθέτης Julien Temple (Στον Πλανήτη Γη τα Κορίτσια Είναι Εύκολα, Η Γοητεία της Οργής) και ο σεναριογράφος Frank Cottrell Boyce (Το Φιλί της Πεταλούδας, Κωδικός 46) μεροληπτούν αφειδώς υπέρ του, στηλιτεύοντας την ιδιοτελή φιλοδοξία και την ατιμία, τελικά, του Wordsworth απέναντι σ' έναν γνήσια χαρισματικό άνθρωπο που του πρόσφερε χωρίς όρους ή όρια την εκτίμηση, την εμπιστοσύνη και την αγάπη του. Με σεβαστή προϋπηρεσία στα μουσικά ντοκιμαντέρ, ο Temple τολμά να αψηφήσει την ιστορική ακρίβεια για να δώσει στο βιογραφικό αυτό δράμα τη μορφή ενός εκτεταμένου βιντεοκλίπ γυρισμένου με σχεδόν βέβηλα σύγχρονη τεχνοτροπία και αισθητική, μπαίνοντας κυριολεκτικά στο μεγαλοφυώς "λοξό" μυαλό του ήρωά του και απεικονίζοντάς τον σαν έναν επαναστάτη ροκά αιώνες μπροστά απ' την εποχή του, που η οραματική του σχιζοφρένεια και η εξάρτηση από τα παραισθησιογόνα τον περιθωριοποίησαν και τον απομόνωσαν από τον κοινωνικό αλλά και τον οικογενειακό του περίγυρο. Συνταρακτικοί οι Linus Roache (Ο Ιερέας, Τα Φτερά της Αγάπης) και John Hannah (Τέσσερις Γάμοι και Μια Κηδεία, Οι Λέξεις) ως Coleridge και Wordsworth αντίστοιχα, όπως και η Emily Woof (Άντρες Έτοιμοι για Όλα, Velvet Goldmine) στο ρόλο της επίσης ποιήτριας, υπερευαίσθητης και ονειροπαρμένης Dorothy (μικρότερης αδελφής του Wordsworth, του οποίου η ηθοποιός είναι μάλιστα μακρινή συγγενής), πλαισιωμένοι ιδανικά από τη λαγαρή φωτογραφία του John Lynch (Incubus, Comes a Bright Day), το "ξεχαρβαλωμένο" μοντάζ του Niven Howie (Δυο Καπνισμένες Κάνες, Γυρίστε το Γαλαξία με Οτοστόπ) και την υφολογικά ευέλικτη μουσική του Dario Marianelli (V for Vendetta, Εξιλέωση).

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Αναλυτικότερη παρουσίαση της ταινίας ΕΔΩ.

Η Κλεψύδρα (1973)

Στον αστερισμό της κλεψύδρας

Θαρραλέα (αν όχι παράτολμη) απόπειρα του εικονοκλάστη Πολωνού Wojciech J. Has (Το Χειρόγραφο που Βρέθηκε στη Σαραγόσα, The Codes) να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη το σπονδυλωτό μυθιστόρημα Sanatorium under the Sign of the Hourglass (Σανατόριο στον Αστερισμό της Κλεψύδρας, 1937) του αδικοσκοτωμένου στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής συμπατριώτη του, πρωτοπόρου ζωγράφου και συγγραφέα Bruno Schulz (ενδιαφέρουσα, αν όχι και εσκεμμένη η αντεστραμμένη συμμετρία των τελευταίων δυο ψηφίων στις χρονολογίες έκδοσης του βιβλίου και κυκλοφορίας του φιλμ). Όταν ο Josef (Jan Nowicki) επισκέπτεται τον ηλικιωμένο πατέρα του, Jakub (Tadeusz Kondrat), που πεθαίνει παρατημένος σε γηροκομείο, "διακτινίζεται" αναπάντεχα σε μια παράλληλη διάσταση ύπαρξης, όπου πρόσωπα, περιστατικά και θραύσματα αναμνήσεων από διάφορα στάδια της ζωής του μπερδεύονται και ενσωματώνονται σε σουρεαλιστικές φαντασιώσεις και αλλόκοτα ενορατικές εικόνες από το μέλλον και την ιστορία. Με φόντο τους ερειπωμένους τοίχους του μουντού, σχεδόν έρημου ιδρύματος, οι λαβύρινθοι των συνειρμών που γεννά η συνείδηση και το υποσυνείδητο καταπίνουν κάθε αίσθηση χρονικού προσανατολισμού και γραμμικής πορείας των γεγονότων. Τα έντονα περιγράμματα και οι άφοβες χρωματικές αντιθέσεις της φωτογραφίας (Witold Sobocinski) σοκάρουν με την επιθετική ομορφιά τους, θυμίζοντας ζωγραφικές συνθέσεις του Arcimboldo ή του Escher. Ποιητικό μοντάζ από τη Janina Niedzwiecka (Scorpio, Virgo and Sagittarius, The Gorgon Case) και σοφά ζυγισμένο, ρωμαλέο soundtrack από τον κινηματογραφικό συνθέτη, μαέστρο και μετέπειτα ιδρυτή της ξακουστής Πολωνικής Ορχήστρας Δωματίου Jerzy Maksymiuk (Pastorale Ηeroica, Who Is That Man?). Ίσως όχι για όλα τα γούστα, αλλά οπωσδήποτε μια απ' τις ταινίες σταθμούς του σύγχρονου σινεμά.

Εξωπραγματικότητα (2006)

Σκοτεινή αλληγορία σε εκθαμβωτικές αποχρώσεις

Ιδεολογικά μεγαλεπήβολο, εξαίσιο εικαστικά remake της παιδικής βουλγαρικής ταινίας του 1981 Υο Ηο Ηο (του πρώτου σκηνοθέτη από τη Βουλγαρία που υπήρξε υποψήφιος για το Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Κανών, Zako Heskiya) από τον Ινδό Tarsem Singh (Το Κελί, Καθρέφτη, Καθρεφτάκι μου), βασισμένη στο πρωτότυπο σενάριο του βετεράνου Valeri Petrov (Wenn die Rosen Τanzen, A Shooting Day). Στα μέσα της δεκαετίας του '20, ο νεαρός Αμερικανός κασκαντέρ του βωβού Roy Walker (Lee Pace), στον οποίο η αυτοκτονία έχει γίνει έμμονη ιδέα ύστερα από μια ερωτική απογοήτευση και το ατύχημα που τον άφησε παράλυτο απ' τη μέση και κάτω, γνωρίζεται με τη μικρή Alexandria (Catinca Untaru), κόρη Ρουμάνων προσφύγων, στην κλινική όπου νοσηλεύονται και οι δυο - εκείνη με σπασμένο χέρι - και εκμεταλλεύεται τη μεταξύ τους συμπάθεια προκειμένου να υλοποιήσει το σκοπό του. Αρχίζει λοιπόν να της αφηγείται μια σειρά από ιστορίες δικής του επινόησης, ζητώντας της να του προμηθεύει κρυφά μορφίνη από το φαρμακείο της κλινικής ως αντάλλαγμα για τη συνέχειά τους. Καθώς περνούν οι μέρες και χάρη στη φαντασία του κοριτσιού, το παραμύθι παρεμβαίνει βαθμιαία στην πραγματικότητα και συγχέεται μ' αυτήν, ώσπου η Alexandria υποψιάζεται τι ακριβώς πάει να κάνει ο Roy. Θα καταφέρει να τον αποτρέψει χρησιμοποιώντας το ίδιο του το τέχνασμα; Οι Χίλιες και Μια Νύχτες διασταυρώνονται με την ακατάσχετη οπτική ποίηση του Wojciech J. Has (Το Χειρόγραφο που Βρέθηκε στη Σαραγόσα, Η Κλεψύδρα) σ' ένα κινηματογραφικό χάρμα οφθαλμών με βαθύ συναισθηματικό και υπαρξιακό υπόστρωμα που συγκλονίζει. Οι αψεγάδιαστες ερμηνείες της τότε εννιάχρονης, πρωτοεμφανιζόμενης Untaru - η οποία αντικαθιστά επάξια τον εκπληκτικό Viktor Chouchkov (Leonid) του Yo Ho Ho - και του "χαμαιλέοντα" Pace (Soldier's Girl, Pushing Daisies) πείθουν και συνεπαίρνουν, ενώ εκτός απ' την αριστουργηματική φωτογραφία του Colin Watkinson (Entourage, Monday Mornings), ειδική μνεία αξίζει και η επική μουσική επένδυση του Krishna Levy (Εlodie Bradford, Whatever Lola Wants).

Pieta (2012)

Το αμάρτημα της μητρός του

Βίαιο παραβολικό μελό του σπουδαγμένου εις Παρισίους Νοτιοκορεάτη σεναριογράφου και σκηνοθέτη Kim Ki-Duk (Bad Guy, Samaritan Girl), βραβευμένο με το Χρυσό Λιοντάρι στο 69o Φεστιβάλ Βενετίας. Η μοναχική ζωή ενός ακοινώνητου και σαδιστή τοκογλύφου (Lee Jeong-Jin) που δεν διστάζει να επιστρατεύσει ακραίες μεθόδους ώστε να εισπράξει τα δανεικά του, παίρνει εντελώς απροσδόκητη τροπή όταν επανεμφανίζεται η μητέρα του (Jo Min-Su) - ή μάλλον, μια γυναίκα που του συστήνεται ως μητέρα του - η οποία τον είχε εγκαταλείψει όταν ήταν μωρό. Η εξαρχής διφορούμενη έλξη ανάμεσά τους θα οδηγήσει σε μια σεξουαλικά φορτισμένη, διαστροφική και μοιραία σχέση αλληλεξάρτησης, φέρνοντας στην επιφάνεια το ακόμα πιο αποκρουστικό τέρας που ο καθένας τους κρύβει μέσα του... Ποιητικά γκροτέσκα μικρογραφία των σύγχρονων κοινωνιών που όχι μόνο ανέχονται, αλλά και επιβραβεύουν με τον τρόπο τους την απληστία και τον κάθε βαθμό απανθρωπιάς στο όνομα του ατομικού συμφέροντος και του υλικού κέρδους, η δυσλειτουργική διμελής "οικογένεια" της Pieta αυτοκαταστρέφεται εμμονοληπτικά και αμετάκλητα, ενώ συγχρόνως καταστρέφει μεθοδικά τους πάντες και τα πάντα γύρω της. Υπάρχει άραγε ανάσταση για το "σταυρωμένο" ληστή; Είναι η εκδίκηση το πλέον ενδεδειγμένο μέσο για την αποκατάσταση μιας αδικίας; Μπορεί να ελπίζει σε κάποια μορφή λύτρωσης (ή έστω κάθαρσης) όποιος βρίσκεται ήδη στην κόλαση; Μια ταινία βουτηγμένη στο πένθος για την ανθρώπινη κατάσταση, με τη θεοσκότεινη φωτογραφία (Jo Young-Jik) και το μελαγχολικό soundtrack (In-Young Park) να εντείνουν τη δυσοίωνη ατμόσφαιρα που "κάθεται στο στομάχι" του θεατή, ταρακουνώντας τον αλύπητα απ' το λήθαργο της ρουτίνας του. Αισθητικά αρμόζουσα (αν και ελαφρώς παραπλανητική από άποψη σημειολογίας - θα καταλάβετε γιατί όταν δείτε το έργο) η υπέροχη, αναγεννησιακής έμπνευσης αφίσα.