Πέμπτη 4 Νοεμβρίου 2021

Ευριπίδης & Σοφοκλής (2021)

Το αρχαίο δράμα σε μορφή μυθιστορήματος

Η τραγωδία ως είδος δραματικού ποιητικού λόγου γεννήθηκε στην Ελλάδα της προκλασικής εποχής και άνθισε κατά τον Χρυσό Αιώνα. Τις δραματουργικές της βάσεις έθεσε υποδειγματικά στην πράξη ο Αισχύλος;, ενώ οι νεότεροι Σοφοκλής & Ευριπίδης διεύρυναν, ο καθένας με τον τρόπο του, τη θεματολογία και τις υφολογικές επιταγές της. Ο Αριστοτέλης, ο οποίος κωδικοποίησε τους κανόνες της, τη θεωρούσε ύψιστο καλλιτεχνικό δημιούργημα. Πρότυπο συμπαγούς πλοκής και αυστηρά οργανωμένης δομής, το τραγικό δραματικό ποίημα αφηγείται τα γεγονότα μιας ημέρας, εμπνεόμενα από τη μυθολογία και ενίοτε με ιστορικό υπόβαθρο. Με αφορμή τα πρόσωπα του μύθου, οι τραγικοί ποιητές θίγουν θεμελιώδη ζητήματα της ανθρώπινης κατάστασης: την προσήλωση στις αρχέτυπες αξίες, το ιερό βάρος της συζυγικής πίστης και των οικογενειακών δεσμών, τη διατάραξη της τάξης του κόσμου από την ύβρη προς θεούς και ανθρώπους και τη συχνά αιματηρή της κάθαρση. Τολμηρός νεωτεριστής των καιρών του, ο Ευριπίδης - ο νεότερος από τους τρεις μεγάλους τραγικούς μας - εστιάζει περισσότερο στον άνθρωπο, θέτοντας καίρια υπαρξιακά ερωτήματα, σε συνδυασμό με κοινωνικούς αλλά και θρησκευτικούς προβληματισμούς, αντιπολεμικά όσο και αντιηρωικά μηνύματα. Γι' αυτό και πάντα παραμένει συγκλονιστικά επίκαιρος, αγγίζοντας διαχρονικά με το έργο του τις βαθύτερες χορδές της συναίσθησής μας. Ο Σοφοκλής, πάλι, υπήρξε πολυδιάστατη και δημοφιλής πνευματική μορφή της εποχής του, εισηγητής της λατρείας του Ασκληπιού στην Αθήνα. Παρά την πίστη του στους θεούς, η δραματική του ποίηση έχει επίκεντρο τη σύγκρουση της ανθρώπινης ατομικότητας με τη συντριπτική παντοδυναμία της θεϊκής βούλησης. Από κει, καθώς και απ' το αναπόφευκτο του πεπρωμένου που κατατρύχει τους θνητούς, πηγάζει και το τραγικό στοιχείο στο έργο του. Η ανάπλαση των ποιητικών δραμάτων σε μυθιστορηματική μορφή από την Ελένη Χωρεάνθη διευρύνει την προσβασιμότητά τους, καθώς η ανάγνωση γίνεται ευκολότερη, ενώ αναδεικνύονται θέματα και στοιχεία που αφορούν άμεσα τη σημερινή πραγματικότητα. Παρ' όλα αυτά, διατηρήθηκε στο ακέραιο η ζωντάνια των διαλόγων και η υπέροχη ποιητικότητα των χορικών, με απόλυτο σεβασμό όχι μόνο στο πνεύμα, αλλά και στο γράμμα των πρωτότυπων έργων.

Δεν υπάρχουν σχόλια :