Ο Συγγραφέας (2015)

Ο κλέψας, του κλέψαντος, τω κλέψαντι

Αγανακτισμένος από την απαξιωτική στάση των εκδοτών απέναντι στο χειρόγραφο του πρώτου του βιβλίου, ο Matthieu Vasseur (Pierre Niney), επίδοξος και υπερφιλόδοξος νεαρός συγγραφέας, ο οποίος βγάζει μεροκάματο ως υπάλληλος μεταφορικής εταιρείας, βρίσκει τη "χρυσή" ευκαιρία να πάρει το αίμα του πίσω όταν το αφεντικό του τον στέλνει να ξεκαθαρίσει τα υπάρχοντα ενός ηλικιωμένου που απεβίωσε. Ανάμεσα στις παλιατζούρες, ανακαλύπτει ένα μουχλιασμένο ημερολόγιο όπου ιστορούνται γλαφυρά οι προσωπικές εμπειρίες του μακαρίτη από τον πόλεμο στην Αλγερία. Αποφασίζει λοιπόν να το αντιγράψει και να το υποβάλει σ' έναν εκδοτικό οίκο, με τη δική του υπογραφή. Το κείμενο γίνεται δεκτό με ενθουσιασμό και σημειώνει τεράστια επιτυχία, χαρίζοντας στον Matthieu τη φήμη και τη ζωή που ονειρευόταν, στο πλευρό της όμορφης και ευκατάστατης καθηγήτριας Alice (Ana Girardot). Ο καιρός όμως περνά και ο Matthieu δεν έχει να παρουσιάσει νέο μυθιστόρημα, προς μεγάλη απογοήτευση του εκδότη του (Laurent Grévill), ενώ η φήμη και τα χρήματα που απέκτησε αρχίζουν να στερεύουν. Μια απόπειρα να προωθήσει το δικό του πρωτότυπο κείμενο με ψευδώνυμο, αποτυγχάνει παταγωδώς. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η σχέση του με την Alice απειλείται από την άφιξη του Stan (Thibault Vinçon), βαφτισιμιού του πατέρα της (André Marcon), ο οποίος δείχνει εξαρχής επιφυλακτικότητα απέναντι στον Matthieu. Συγχρόνως, καταφθάνουν φάκελοι χωρίς όνομα αποστολέα και με υλικό που υπαινίσσεται ότι και κάποιος άλλος γνωρίζει για τη συγγραφική απάτη: σε μια εκδήλωση μάλιστα όπου ο Matthieu υπογράφει βιβλία του, εμφανίζεται ένας τύπος (Marc Barbé) που του αναφέρει το όνομα του νεκρού ηλικιωμένου, προειδοποιώντας τον ότι η ύβρις που διέπραξε δεν θα μείνει ατιμώρητη και απαιτώντας υπέρογκο χρηματικό ποσό προκειμένου να μην αποκαλύψει την αλήθεια. Καθώς ο εκβιαστής γίνεται ολοένα και πιο φορτικός, οδηγώντας τον Matthieu στην απόγνωση, βάζοντας ψύλλους στα αυτιά της Alice και εντείνοντας την καχυποψία του Stan, η μόνη λύση είναι μια απονενοημένη κίνηση, η οποία κινδυνεύει να τινάξει τα πάντα στον αέρα... Με εμφανείς αναφορές στο ιδιότυπο thriller Match Point, γυρισμένο από τον Woody Allen μια δεκαετία νωρίτερα, καθώς και στη συγγραφέα Patricia Highsmith - κοινή τους πηγή έμπνευσης με τον εμβληματικό της ήρωα Tom Ripley και το διήγημά της Ο Κατά Φαντασίαν Συγγραφέας - ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Yann Gozlan (Χωρίς Όρια, Το Μαύρο Κουτί) και ο συν-σεναριογράφος του, Guillaume Lemans (Λάθος στο Λάθος, Το Βράδυ που Έφαγε τον Κόσμο - κριτική της Βερίνας ΕΔΩ) φτιάχνουν ένα ενδιαφέρον φιλμ με καλοκουρδισμένους ρυθμούς και πειστικές ερμηνείες (ιδίως από τον πρωταγωνιστή), χτίζοντας επιδέξια έναν κλοιό συγκυριών που ενώ αρχικά μοιάζει να ευνοεί τον κεντρικό χαρακτήρα, βαθμιαία σφίγγει αγχωτικά, αφόρητα γύρω του ώσπου να τον φέρει στο χείλος του γκρεμού - και αντιμέτωπο με την υπέρτατη τραγική/υπαρξιακή ειρωνεία. Απ' την άλλη, δεν λείπουν και οι αιχμές προς όσους τείνουν να υποτιμούν την εφευρετικότητα ενός συγγραφέα και στην "πραγματική" ζωή, θεωρώντας τον ακίνδυνα γραφικό "ψώνιο" χαμένο στον κόσμο του, ιδανικό στόχο χειραγώγησης ή/και εκμετάλλευσης. Τι ακριβώς συνιστά "βεβήλωση" της μνήμης νεκρού; Πόσο "δίκαιη" είναι η αυτοδικία; Τι γίνεται όταν ο αυτόκλητος τιμωρός αποδεικνύεται χειρότερος από τον "απατεώνα"; Μπορεί να υπάρξει "παρθενογένεση" στην τέχνη, και κατά πόσο ο (κάθε) συγγραφέας έχει όντως την πατρότητα και την κυριότητα του έργου του; Μιμείται η τέχνη τη ζωή, ή μήπως η ζωή όχι μόνο μιμείται, αλλά και ξεπερνά την τέχνη; Μερικά μονάχα απ' τα ερωτήματα που ανεπιτήδευτα, σχεδόν υπόγεια, τίθενται μέσα απ' τις πράξεις των προσώπων και την πορεία της πλοκής. Λέγοντας πολύ λίγα, η ταινία κατορθώνει να δείξει και να πει πάρα πολλά, κρατώντας την αγωνία αμείωτη απ' το πρώτο ως το τελευταίο λεπτό της.