Φωνάζει ο Κλέφτης...

Η σουρεαλιστική αντιστροφή του αυτονόητου

Αφού το φίλτατο Facebook επιθυμεί διακαώς να μάθει τι σκέφτομαι, το ευχαριστώ θερμά για την κατάργηση του βίντεο που ανέβασα πριν λίγο, λόγω αξίωσης "πνευματικών δικαιωμάτων" από κολομβιανό τηλεοπτικό κολοσσό σε τμήμα του ηχητικού μέρους του βίντεό μου. Το οποίο ηχητικό μέρος αποτελείται από εντελώς πρωτότυπο τραγούδι, με ελληνικό στίχο, γραμμένο όταν ήμουν γύρω στα 17 και ηχογραφημένο πριν καμιά εικοσαριά χρόνια στο ιστορικό στούντιο PolySound, που δυστυχώς έχει πια κλείσει. Οι στίχοι του τραγουδιού περιλαμβάνονται στην ποιητική μου συλλογή Η Εξορία των Αρχαγγέλων, που κυκλοφόρησε το 2005 από τις εκδόσεις Ιωλκός. Η φωνή που ακούγεται στο βίντεο είναι η δική μου, όπως και η κιθάρα. Η μουσική είναι επίσης δική μου. Το τραγούδι, μαζί με αρκετά άλλα, διατίθεται δωρεάν στο διαδίκτυο από το 2007, με ελεύθερη άδεια Creative Commons.

Ουδεμία σχέση έχω, ούτε είχα ποτέ, με κολομβιανές εταιρείες τηλεοπτικών παραγωγών. Το αυτονόητο θα ήταν, εφόσον η συγκεκριμένη εταιρεία απαιτεί "πραξικοπηματικά" δικαιώματα στο δικό μου πρωτότυπο υλικό, η θιγόμενη πλευρά να είμαι εγώ και να απαιτώ από αυτήν να αποδείξει τον ισχυρισμό της. Δυστυχώς, όμως, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Βρίσκομαι εγώ στη δυσάρεστη θέση να πρέπει να αποδείξω τη "μητρότητα" του τραγουδιού μου, γνωρίζοντας εκ των προτέρων και από πικρή πείρα πως ό,τι αποδεικτικό στοιχείο και να παρουσιάσω, κινδυνεύει να μη θεωρηθεί επαρκές. Η εν λόγω εταιρεία έχει, επομένως, το δικαίωμα να αυτοδικήσει, ουσιαστικά, εναντίον μου δίχως να φταίω σε τίποτα και χωρίς να είμαι σε θέση να αντιδράσω, ενώ μάλιστα εκείνη θα έπρεπε να αντιμετωπίζει νομικές συνέπειες, διότι αδίκημα αντικειμενικής ευθύνης δεν αποτελεί μόνο η πολυσυζητημένη (και τραγικά παρερμηνευμένη σε πλήθος περιπτώσεων) καταπάτηση πνευματικών δικαιωμάτων, ΑΛΛΑ και η εγνωσμένα ψευδής αξίωσή τους από τρίτους.

Δεν είναι κιόλας η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό, όχι μόνο σ' εμένα αλλά και σε άπειρους άλλους ανεξάρτητους δημιουργούς που ανεβάζουμε πρωτότυπο υλικό. Πάντα κάποιος θα βρεθεί που θα επιχειρήσει να βγάλει απ' τη μύγα ξύγκι, δηλαδή να κερδοσκοπεί εις βάρος μας με διαφημίσεις που θα κοτσάρει με το έτσι θέλω πάνω στα βίντεό μας, ή, αν ακολουθεί την οδό του καθαρά αθέμιτου ανταγωνισμού, να εξαφανίσει εντελώς τη δουλειά μας ή ακόμα και ολόκληρο το λογαριασμό μας σε πλατφόρμα φιλοξενίας πολυμέσων, διατεινόμενος ότι εμείς τον "κλέψαμε", ενώ στην πραγματικότητα αυτός είναι που μας "κλέβει", θρασύτατα και απροκάλυπτα. Τα παραδείγματα είναι αμέτρητα. Κι απ' τη στιγμή που θα βρεθείς, ακόμα και εντελώς άδικα, στη θέση του "ενόχου", το παιχνίδι είναι χαμένο. Δεν περνάς καν απ' το στάδιο του "κατηγορούμενου" - η ενοχή σου θεωρείται δεδομένη και αδιαμφισβήτητη. Φταις δεν φταις, τιμωρείσαι έτσι κι αλλιώς. Και δαρμένος, και βρεμένος.

Με την αφορμή αυτή, σκεφτόμουν πόσο υποκριτικά λειτουργούν, τελικά, όλες οι μέθοδοι που υποτίθεται πως μας "προστατεύουν" με αυτοματοποιημένα μέσα στην όλο και πιο αυστηρά αστυνομούμενη "δημοκρατία" του Internet. Ως τώρα, ένας δυσοίωνα μεγάλος αριθμός όσων βλέπω να την πληρώνουν είναι αθώοι, μόνο και μόνο επειδή ένα script αναγνώρισης εικόνων πέρασε έναν... αγκώνα ή ένα μπρελόκ για κάτι άλλο, ή ένα απλό εμπριμέ μαξιλάρι για... άσεμνη πόζα. Ταυτόχρονα, άτομα που εξόφθαλμα και ασύστολα οικειοποιούνται ιδιότητες - ή ακόμα και προσωπικότητες - άλλων, φτάνοντας στο σημείο να κάνουν αντιποίηση αρχής και να απειλούν άλλους ανθρώπους επικαλούμενα ανύπαρκτες δικές τους εξουσίες και αρμοδιότητες, να διατυμπανίζουν φανταστικά βραβεία και δήθεν παιδιόθεν κολλητιλίκια και συγγένειες με διασήμους και... εστεμμένους, να κατασυκοφαντούν και να διασύρουν δημόσια όποιον βάζουν στο μάτι για δικούς τους παρανοϊκούς λόγους - τα συγκεκριμένα άτομα, λοιπόν, ασυδοτούν ελεύθερα και ανενόχλητα επί έτη συναπτά, χωρίς κανείς να θορυβείται απ' τις παραληρηματικές ασυναρτησίες τους και βρίσκουν μάλιστα οπαδούς και "μαζορέτες". Στις περιπτώσεις αυτές, βέβαια, δεν ξέρω τι είναι το πιο ανησυχητικό - η συμπεριφορά των ατόμων αυτών (που σε τελευταία ανάλυση είναι σαφές δείγμα διαταραχής προσωπικότητας και από ένα σημείο κι έπειτα ίσως έχουν το ακαταλόγιστο), ή η ομαδική παράκρουση που προφανώς πιάνει τους υποστηρικτές τους; Γιατί εδώ δεν πρόκειται για δούλεμα (που θα ήταν επίσης αξιόμεμπτο), ούτε καν για "καλόπιασμα του τρελού", αλλά για κανονικό, άσκεφτο και αδιαμαρτύρητο "χάψιμο" της κάθε εξωφρενικής μπαρούφας που αμολάνε. Συχνά έχω την αίσθηση ότι βρίσκομαι στη Ζώνη του Λυκόφωτος.

Η κατακλείδα είναι πως όσο περισσότερο προσπαθείς να είσαι τυπικός, νομοταγής και ηθικά εντάξει στην πραγμάτωση και τη δημοσιοποίηση της δημιουργικής σου δουλειάς, όσο πιο σοβαρός και διακριτικός στην κοινωνική σου παρουσία, τόσο πιο πιθανό είναι να βρεις μπελά. Άλλωστε, η διύλιση του κώνωπος και η κατάποση της καμήλου υπήρξαν πάντοτε προσφιλείς πρακτικές του είδους μας. Μην ξεχνάμε πως ζούμε σε μια εποχή όπου ο καθένας μπορεί να απαιτήσει την εξάλειψη από προσώπου γης ενός έργου τέχνης που έχει επιβιώσει στους αιώνες, μόνο και μόνο επειδή ο ίδιος ξύπνησε με το στραβό του. Αντί να βάζει μυαλό απ' τα απανωτά της παθήματα, η ανθρωπότητα όσο πάει και χάνει τον μπούσουλα. Ταγμένη στην αδυσώπητη επιδίωξη της κυριολεξίας, έχει ξεχάσει τις αποχρώσεις των εννοιών, τη συνδυαστική ικανότητα της σκέψης, την αντίληψη της ρευστότητας και του ευμετάβλητου που εκ φύσεως χαρακτηρίζουν τα ανθρώπινα. Κι αυτό, δυστυχώς, πηγάζει σε σημαντικό βαθμό και συγχρόνως αντανακλά την αλματώδη εξέλιξη και τη συντριπτική κυριαρχία της τεχνολογίας - την οποία, ωστόσο, ομολογώ ότι δεν παύω να παρακολουθώ με ενδιαφέρον και ενίοτε με άφωνο δέος και θαυμασμό. Το κακό είναι που αντί να μας υπηρετεί προσαρμοσμένη στις ανάγκες μας, έχουμε καταλήξει να την υπηρετούμε τυφλά εμείς, πασχίζοντας να προσαρμοστούμε με προκρούστειο τρόπο στις δικές της.